پارکهای علم و فناوری (Science and Technology Park) به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی و حلقهای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری، شکل گرفتند.
در تعریفی دیگر، پارک علم و فناوری سازمانی است که با هدف افزایش ثروت در جامعه توسط متخصصان حرفهای مدیریت میشود و جریان دانش و فناوری را میان دانشگاهها، موسسات تحقیق و توسعه، شرکتهای خصوصی و بازار به حرکت میاندازد.
این گونه پارکها از طریق مراکز رشد، سازمانهای نوآور را تقویت کرده و فرایندهای زایشی را تسهیل میکنند. پارک علم و فناوری محیطی است که در آن واحدهای تحقیقاتی مستقل و یا وابسته به سازمانها و صنایع، مجتمع شده و زیر پوشش و حمایت قرار میگیرند تا به خلاقیت و نوآوری بپردازند.
تعمیق ارتباط بین دانشگاهها، سازمانهای تحقیقاتی، واحدهای تولیدی و مراکز تصمیمگیری دولتی در جهت توسعه فناوری و علوم کاربردی، از جمله اهداف ایجاد و توسعه پارکهای علم و فناوری است.
از طرف دیگر پارکهای فناوری به عنوان ابزار جلب شرکتهای مبتنی بر فناوری پیشرفته در سطح بینالمللی شناخته میشوند و علاوه برآن محملی برای جذب متخصصان و دانشمندان و توسعه فعالیت کارآفرینان میباشند.
همچنین شکلگیری و توسعه بسیاری از پدیدههای نوظهور تکنولوژیکی از درون این پارکها است و دولتها میکوشند با ایجاد محیطی مناسب، شرایط کار و فعالیت را برای شرکتهای کوچک و متوسط و جذب شرکتهای بینالمللی مبتنی بر فناوری فراهم نمایند.
در تعریفی دیگر در مورد پارک فناوری آمده است:
پارک فناوری واحدی است که:
- با مؤسسات آموزشی و پژوهشی در ارتباط است.
- زیرساختها و خدمات پشتیبانی، خصوصا مستغلات و فضاهای اداری را برای واحدهای تجاری فراهم مینماید.
- وظیفه انتقال فناوری را بر عهده دارد.
- وظیفه توسعه فناوری را بر عهده دارد.
اهداف پارک علم و فناوری:
اگرچه هر شهر یا کشوری ممکن است دلایل متفاوتی برای ایجاد پارکهای فناوری داشته باشد، ولی عموما هدف اولیه از تشکیل یک پارک فناوری افزایش تعداد شرکتهای کوچک و متوسط دانشبنیان است تا در یک محیط اقتصادی به فعالیت بپردازند. از این شرکتها به عنوان پشتوانه بخش خصوصی برای کمک به تنوع اقتصادی نام برده میشود.
جایگاه پارک علم و فناوری:
عدم تکمیل زنجیره ساختاری صنعت و دانشگاه، یکی از موانع توسعه علمی و اقتصادی کشورهاست. این امر موجب پیدایش شهرکها و پارکهای علم و فناوری از دهه ۱۹۶۰ ابتدا در آمریکا و پس از آن در دیگر کشورهای جهان گردید که در ابعاد مختلف و با طیف گستردهای از شرح وظایف به عنوان حلقهای از زنجیره اقتصاد مبتنی بر فناوری توسعه یافتند.
امروزه پارکهای علمی، تحقیقاتی و فناوری نقش بسیار عمدهای در پیشبرد اقتصاد جهان ایفا میکنند. پارکهای علم و فناوری علاوه بر امکان فعالیت شرکتهای کوچک و متوسط دانشبنیان و کارآفرین در یک محیط اقتصادی، بستر لازم را جهت انتقال و توسعه فناوری، تولید با ارزش افزوده بالا، جذب سرمایهگذاری خارجی و ورود کارآفرینان و واحدهای صنعتی به بازارهای جهانی را فراهم مینماید.
جایگاه پارکهای علم وفناوری در توسعه کشورها:
- نهاد اجتماعی و حلقهای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری
- راهبردی هماهنگ برای توسعه ملی یا منطقهای
- جایگاه شکلگیری و توسعه بسیاری از پدیدهای نوظهور فناورانه
- ایفاکننده نقش محوری در توسعه اقتصادی کشورها
- جایگاه توسعه نوآوریهای دانش محور از طریق موسسات کوچک و متوسط
سرویسهای ممتازی که در پارکهای علمی و فناوری ارائه میشوند:
آموزش: وجود دانشگاهها (یا داشتن پایگاههایی در آنها) و مراکز تحقیقاتی و محققین ورزیده، زمینه را برای برگزاری دورههای آموزش کلاسیک در حد ممتاز (فوق لیسانس و دکترا) و نیز دورههای آموزشی تخصصی در رشتههای مختلف را با کمترین هزینه ممکن فراهم میکند.
اطلاعات: وجود مرکز یا مراکز اطلاع رسانی مدرن، این امکان را به وجود میآورد که اطلاعات در زمینههای مختلف از طریق نشریات و کتب موجود در کتابخانهها و یا بانکهای اطلاعاتی به هنگام در اختیار پژوهشگران قرار گیرد. در غالب پارکها و شهرکهای علمی و فنوری پست الکترونیکی برای انتقال اطلاعات از طریق شبکههای جهانی، کاملاً فعال است. به علاوه مدیریت این پارکها به طور پیوسته برگزاری سمینارها و کنفرانسهای مورد نیاز را در دستور کار خود دارد.
ثبت و اختراعات: در پارکها و شهرکهای علمی و فناوری این امکان به سادگی فراهم است که حاصل ابداعات و نوآوریهای پژوهشگران به نام خود آنان ثبت و حقوق آنان محفوظ بماند.
استان | عنوان موسسه/سازمان موسس | زمینه فعالیت پارک | آدرس وبسایت |
اردبیل | پارک علم و فناوری استان اردبیل | کشاورزی- بیوتکنولوژی و صنایع وابسته به آن- گردشگری و توریسم و صنایع وابسته به آن | |
اصفهان | شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان | www.istt.ir | |
پارک علم و فناوری شیخ بهائی اصفهان | www.istt.ir | ||
البرز | پارک علم و فناوری البرز | خدمات تخصصی فنی-مهندسی، گیاهان دارویی، صنایع غذایی، کشاورزی، نانو نکنولوژی، شیمی | www.alborzstp.ir
|
آذربایجان شرقی | پارک علم و فناوری استان آذربایجان شرقی | مکانیک- ماشین آلات کشاورزی- الکترونیک-طراحی صنعتی- مکاترونیک | www.eastp.ir
|
آذربایجان غربی | پارک علم و فناوری استان آذربایجان غربی | فناوری اطلاعات و ارتباطات- برق و کامپیوتر الکترونیک- مکانیک- مواد و ساختمان- صایع شیمی- فرآورده های دارویی- زیست فناوری و تجهیزات پزشکی- کشاورزی، منابع طبیعی- صنایع غذایی و محیط زیست- نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی | www.wastp.ir
|
بوشهر | پارک علم وفناوری خلیج فارس (استان بوشهر) | فناوری اطلاعات، ارتباطات (ict) و الکترونیک – صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نانو تکنولوژی – صنایع غذایی و بیوتکنولوژی- کشتی سازی و صنایع دریایی | www.pgstp.ir
|
تهران | پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس | – فناوری اطلاعات و ارتباطات – انرژی و بهینهسازی مصرف انرژی – نانو تکنولوژی و مواد نو و پیشرفته – هوافضا و صنایع مرتبط با آن |
www.mstpark.org
|
پارک علم و فناوری پردیس
|
جامع
|
www.techpark.ir
|
|
پارک علم و فناوری دانشگاه تهران
|
عمومی
|
stp.ut.ac.ir
|
|
پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی
|
تخصصی صنایع خودرو، دارویی، صنایع غذایی و کشاورزی
|
||
چهارمحال و بختیاری
|
پارک علم و فناوری استان چهارمحال و بختیاری | کشاورزی و باغداری( سیب زمینی،بادام، هلو، گردو) و صنایع تبدیلی کشاورزی- شیلات (آبزیان و ماهی های سردابی)- گردشگری و محیط زیست- معادن (مس، سنگ های تزئینی، سنگ گچ، مارنو دولومیت صنعتی)- آب و صنایع وابسته- صنایع فلزی(فولاد)- گیاهان دارویی | www.chbstp.ir
|
خراسان جنوبی
|
پارک علم و فناوری استان خراسان جنوبی
|
IT,ICT- صنایع و فرآورده های معدنی-کشاورزی (محیط زیست- گیاهان دارویی)-مکاترونیک-صنایع غذایی و فرآورده های آن- پتروشیمی-مهندسی پزشکی | www.skstp.ir
|
خراسان رضوی
|
پارک علم و فناوری استان خراسان رضوی
|
عمومی (علوم مهندسی- خدمات- نفت و گاز و پتروشیمی..)
|
www.kstp.ir
|
خراسان شمالی
|
پارک علم و فناوری استان خراسان شمالی
|
کشاورزی، دامپروری، صنعت و معدن
|
www.nkstp.ir
|
خوزستان | پارک علم و فناوری استان خوزستان | صنایع نفت- گاز و پتروشیمی- کشاورزی- شیلات و صنایع تبدیلی- فولاد و صنایع وابسته- انرژی و منابع آب
|
www.khstp.ir
|
زنجان
|
پارک علم و فناوری دانشگاه علوم پایه زنجان
|
عمومی | www.technopark.ir
|
سمنان
|
پارک علم و فناوری دانشگاه سمنان
|
جامع | www.sustp.ir
|
پارک علم و فناوری استان
سمنان |
طراحی، مهندسی و مهندسی معکوس، توسعهی دانش فنی و تجاریسازی نتایج، حمایت از اجرای تحقیقات کاربردی و توسعهای مطابق با اولویتهای فناوری کشور در تمامی زمینههای فنی و مهندسی، کشاورزی، زیستفناوری، شیمی و صنایع شیمیایی، علوم پایه، پزشکی، مهندسی پزشکی، نانو و سایر فناوریهای سطح بالا | www.sstp.ir
|
|
سیستان و بلوچستان
|
پارک علم و فناوری استان سیستان و بلوچستان | انرژی های نو (انرژی بادی و خورشیدی)- معدن و فرآورده های معدنی غیر فلزی)- کشاورزی (محصولات گرمسیری: موز و خرما و محصولات مقاوم به شوری و کم آبی)- دامپروری و فرآورده های دامی- شیلات و آبزی پروری | |
فارس
|
پارک علم و فناوری استان فارس | فناوری اطلاعات وارتباطات- ict الکترونیک -مکانیک -نفت، گاز و پتروشیمی، نانوتکنولوژی، صنایع غذایی-خدمات تخصصی فنی مهندسی
|
www.fstp.ir
|
قزوین
|
پارک علم وفناوری استان قزوین
|
صنایع شیمیایی و شوینده-مکانیک و قطعه سازی-معدن و کانیهای غیر فلزی-مکاترونیک و فناوری اطلاعات- پزشکی- کشاورزی
|
www.qstp.ir
|
قم
|
پارک علم و فناوری استان قم
|
علوم انسانی، فناوریهای رم و صنایع فرهنگی- فناوری اطلاعات و تجارت الترونیک- فناوری مواد و شیمی
|
www.qomstp.ir
|
کردستان
|
پارک علم و فناوری استان کردستان
|
کشاورزی (محصولات باغی، گیاهان دارویی و صنایع فرآوری و تبدیلی آن)- معدن (استخراج و فرآوری سنگ و طلا)- ICT (هوشمندسازی، اتوماسیون و دولت الکترونیک)
|
www.stpok.ir
|
کرمان
|
پارک علم و فناوری کرمان | www.msp.ir | |
کرمانشاه
|
پارک علم و فناوری جهاد دانشگاهی کرمانشاه
|
فرآورری و آموزش کشت گیاهان دارویی-آنالیز مواد و ایجاد بانک اطلاعاتی پتانسیل معدنی و گیاهی-ایجاد سیستمهای اطلاعاتی یکپارچه و GIS – اتوماسیون- خودکارسازی فرآیندها
|
kti.ir
|
گلستان
|
پارک علم و فناوری گیلان
|
کشاورزی و منابع طبیعی (دانه های روغنی و غلات)- صنعت سلولزی- صنایع غذایی و شیلات- گیاهان دارویی وفرآوردههای آن
|
www.gstp.ir
|
لرستان
|
پارک علم و فناوری استان لرستان | فناوریها و صنایع مربوط به حوزه کانیهای غیر فلزی- کشاورزی- گیاهان دارویی و داروهای گیاهی- باستان شناسی
|
www.lstp.ir
|
مازندران
|
پارک علم و فناوری استان مازندران | کشاورزی (برنج، مرکبات و افزایش بهرهوری زمین)- صنایع تبدیلی کشاورزی و شیلات- فناوریهای حوزه سلامت (گیاهان دارویی، تغذیه سالم، فناوریهای پیشگیری)- صنعت( موتورها، چوب و کاغذ)- صنایع دریایی (زمینههای ممتاز دریای خزر)
|
www.mstp.ir
|
مرکزی
|
پارک علم و فناوری استان مرکزی
|
فنی و مهندسی (صنایع شیمیایی و فلزی، صنعت آلومینیوم، فناوری اطلاعات و ارتباطات و …)
|
www.astp.ir
|
هرمزگان | پارک علم و فناوری استان هرمزگان
|
– | www.hmstp.ir |
پارک زیست فناوری خلیج فارس (قشم)
|
www.pgbp.ir | ||
همدان
|
پارک علم وفناوری استان همدان
|
عمومی
|
www.hstp.ir
|
یزد
|
پارک علم و فناوری استان یزد | – | www.ystp.ac.ir
|